ΞΕΝΟΦΩΝ ΖΟΛΩΤΑΣ

ΕΠΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΕΝΤΕ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
2η

Στην σειρά αφιερωμάτων με τίτλο "Κλασικά κείμενα" που επιλέγει και σχολιάζει ο Α. Γκόλτσος πρόθεση είναι να καταγραφούν κείμενα, τα οποία κατά την εκτίμησή μας προσδιορίζονται ως κλασικά. Η επιλογή του Ξ. Ζολώτα δεν είναι τυχαία. Συμπίπτει με τη σοβαρότερη παγκόσμια οικονομική κρίση που έχουμε ζήσει μετά τον πόλεμο. Για τη χώρα μας, αναμένουμε δυστυχώς τη χειρότερη και πιο ταπεινωτική εσωτερική οικονομική και πολιτική κρίση. Η ανάγκη ανάδειξης ενός νέου Ζολώτα είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της χώρας.
Η πρώτη ενότητα της σημερινής επιλογής αναφέρεται στις διάσημες, πλέον, ομιλίες του σπουδαίου οικονομολόγου και διανούμενου, στη Διεθνή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Στη συνέχεια διβάστε ένα απόσπασμα από τις παραδόσεις Θεωρητικής Οικoνομικής, του Ξ. Ζολώτα, στους πρωτοετείς φοιτητές της Νομικής Αθηνών(πολυγραφημένο κείμενο), στις αρχές/μέσα της δεκαετίας του 60'. Απολαύστε στις σύντομες αυτές επιλογές το ύφος, τη γλώσσα, αλλά και το περιεχόμενο.

Εισαγωγικό Σημείωμα Αντώνης Γκόλτσος

Εάν, λέμε εάν, οι όροι “phenomenon”, “apologies” ή “eccentric”, συνιστούν μέρος της γλωσσολογικής προίκας του μέσου αγγλόφωνου homo erectus, εάν, λέμε εάν, οι όροι “plethora”, “prophylaxies”, ή “synergies”, αποτελούν μέρος του γλωσσικού κτήματος ενός πιο περιορισμένου αντίστοιχου πληθυσμού, τότε, το βέβαιο είναι, ότι όροι όπως “eulogize”, “eucharistia”, ή “Amphictyony” αποτελούν σημεία σύγκλισης μιας κλειστής γλωσσικής Αμφικτυωνίας, όπως αυτή στην οποία απευθύνθηκε ο Ξενοφών Ζολώτας, τον Σεπτέμβριο του 1957, στην Ουάσιγκτον, υπό την τότε ιδιότητα τού Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και διαχειριστή του Ελληνικού Δημόσιου χρέους.

Αλλά ο Ξ. Ζολώτας (26.3.1904-11.6.2004), απευθυνόμενος, τότε, στους εκπρόσωπους της Διεθνούς Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης τόλμησε, πιονιέρος αυτός, να μιλήσει ελληνικά, χωρίς να ολισθήσει στο “it is Greek to them”, αλλά επιμένοντας στο “it is English to them”, απλά χρησιμοποιώντας αγγλικές λέξεις/όρους ελληνικής ρίζας, εκχωρώντας στην Αγγλική μόνο τους συνδέσμους και τα άρθρα.

Αυτός ο απόγονος μιας οικογένειας εύπορων χρυσοχόων της προεπαναστατικής Ρωσίας ήταν, ήδη στα 24, καθηγητής της Οικονομίας στο Αριστοτέλειο της Θεσσαλονίκης, και στα 27, στο Καποδιστριακό της Αθήνας, θέση που λειτούργησε μέχρι το 1968, οπότε και παραιτήθηκε. Όπως, εξ άλλου και από τη θέση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (5.8.1967). Για να επανέλθει στην περίοδο 1974-1981. Ο Ζολώτας, μετριοπαθής οπαδός της οικονομικής και νομισματικής σταθερότητας και εξέχον στέλεχος διεθνών οργανισμών, μεταξύ των οποίων το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ανέλαβε καθήκοντα Πρωθυπουργού (23.11.1989-11.4.1990), στην Οικουμενική Κυβέρνηση που στήριξαν ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, και Συνασπισμός. Παρέδωσε την Πρωθυπουργία στον Κ. Μητσοτάκη, μετά τις εκλογές της 8.4.1990.

Ο Ξ. Ζολώτας, μέντορας της οικονομικής σκέψης, αλλά και της δομής και λειτουργίας της Κεντρικής Τράπεζας, στην Ελλάδα, στάθηκε, σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις, τελευταίο ανάχωμα πριν τη χρεοκοπία της χώρας. Την πρώτη, στη νομισματική μεταρρύθμιση του 1953, τη δεύτερη, ασκώντας συνετή και σταθερή νομισματική πολιτική, από την πρώτη στιγμή της Μεταπολίτευσης. Και, αν και, διαχρονικά, ένθερμος φιλελεύθερος, με την οικονομική ζωή να παρουσιάζει, κατά τον Ζολώτα, άπειρες ευκαιρίες κερδοφορίας για τους ιδιώτες, ήταν, παράλληλα, από τους πρώτους που επέμειναν στην ανάλυση του δημόσιου δανεισμού “υπό το πρίσμα του αν τα δάνεια είναι αποδοτικά, ή μη αποδοτικά, αν δηλαδή το προϊόν τους αποδίδει οικονομικούς πόρους που χρησιμοποιούνται για την αποπληρωμή τους” (από την ομιλία του Καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου Μ. Ψαλιδόπουλου, σε εκδήλωση στη μνήμη του Ξ. Ζολώτα, της 25.2.2005). Και, βέβαια, να αναφερθεί ότι ο Ξ. Ζολώτας, στη μακρόχρονη θητεία του σαν πανεπιστημιακός δάσκαλος, βοήθησε στην αναπαραγωγή της οικονομικής επιστήμης στην Ελλάδα, αφού, σαν κριτής υφηγεσιών, ήταν πίσω από όλους σχεδόν τους οικονομικής κατεύθυνσης καθηγητές πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στην Ελλάδα, έως το 1974, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 50% από αυτούς “είχαν διδακτορικό με τον Ζολώτα”...

Τα κείμενα που ακολουθούν μπορούν να “διαβαστούν” με διάφορους τρόπους. Οι ελληνομανείς θα διαβάσουν μια γλώσσα που αποδίδεται, αν δεν οφείλεται, στο λεξιλόγιο, τη γραμματική και το συντακτικό των Αρχαίων Ελληνικών. Οι “ουδετερόφιλοι” θα διαβάσουν στα κείμενα αυτά μια κρυπτή γλώσσα που ελάχιστοι μπορούν να αναγνωρίσουν, είτε για λόγους επιταχυνόμενης λεξιπενίας, είτε για λόγους διευρυνόμενης ευτέλειας στη γλώσσα και στη συμπεριφορά. Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν ήταν στις προθέσεις του Ζολώτα -αναδόχου αυτής της γλώσσας, αλλά θα προτείναμε μία τρίτη “ανάγνωση” αυτών των κειμένων.

Αυτή της “μουσικής”, που αποπνέει η γλώσσα τους...

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ
1957 Annual Meeting, Boards of Governors, Washington D.C.September 26, 1957
"I always wished to address this Assembly in Greek, but realized that it would have been indeed "Greek" to all present in this room. I found out, however, that I could make my address in Greek which would still be English to everybody. With your permission, Mr. Chairman, l shall do it now, using with the exception of articles and prepositions, only Greek words.Kyrie, I eulogize the archons of the Panethnic Numismatic Thesaurus and the Ecumenical Trapeza for the orthodoxy of their axioms methods and policies, although there is an episode of cacophony of the Trapeza with Hellas. With enthusiasm we dialogue and synagonize at the synods of our didymous Organizations in which polymorphous economic ideas and dogmas are analyzed and synthesized. Our critical problems such as the nomismatic plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is characteristic of our epoch. But, to my thesis we have the dynamism to program therapeutic practices as a prophylaxis from chaos and catastrophe. In parallel a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic. I apologize for my eccentric monologue. I emphasize my eucharistiria to you Kyrie, to the eugenic and generous American Ethnos and to the organizations and protagonists of the Amphictyony and the gastronomic symposia.
Δύο χρόνια αργότερα, το 1959, ο Ξ. Ζολώτας έδωσε μία άλλη ελληνοαγγλική ομιλία, ζητώντας να τον ακούσουν με προσοχή, ακόμα κι αν υπήρχε ο κίνδυνος να κουράσει τους ακροατές του. Ιδού η ομιλία :

1959 Annual Meeting, Boards of Governors, Washington D.C.October 2, 1959

Kyrie, It is Zeus' anathema on our epoch and the heresy of our economic method and policies that we should agonize the Skylla of nomismatic plethora and the Charybdis of economic anaemia. It is not my idiosyncrasy to be ironic or sarcastic but my diagnosis would be that politicians are rather cryptoplethorists. Although they emphatically stigmatize nomismatic plethora, they energize it through their tactics and practices. Our policies should be based more on economic and less on political criteria. Our gnomon has to be a metron between economic strategic and philanthropic scopes. In an epoch characterized by monopolies, oligopolies, monopolistic antagonism and polymorphous inelasticities, our policies have to be more orthological, but this should not be metamorphosed into plethorophobia, which is endemic among academic economists. Nomismatic symmetry should not antagonize economic acme. A greater harmonization between the practices of the economic and nomismatic archons is basic. Parallel to this we have to synchronize and harmonize more and more our economic and nomismatic policies panethnically. These scopes are more practicable now, when the prognostics of the political end economic barometer are halcyonic. The history of our didimus organization on this sphere has been didactic and their gnostic practices will always be a tonic to the polyonymous and idiomorphous ethnical economies. The genesis of the programmed organization will dynamize these policies. Therefore, I sympathize, although not without criticism one or two themes with the apostles and the hierarchy of our organs in their zeal to program orthodox economic and nomismatic policies. I apologize for having tyranized you with my Hellenic phraseology. In my epilogue I emphasize my eulogy to the philoxenous aytochtons of this cosmopolitan metropolis and my encomium to you Kyrie, the stenographers.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ Ξ.ΖΟΛΩΤΑ-ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ , ΑΘΗΝΑ, 1964